Do 17 grudnia 2021 r. Polska jest zobowiązana implementować dyrektywę w sprawie ochrony osób zgłaszających naruszenia prawa Unii Europejskiej, nazywaną też dyrektywą o sygnalistach.
Oznacza to, że pracodawcy powinni przygotować się na podjęcie dodatkowych obowiązków przewidzianych dyrektywą.
Sygnalista to osoba, która ujawnia nieprawidłowości lub niezgodne z prawem działania np. swojego pracodawcy. Dyrektywa o sygnalistach określa natomiast m.in. ogólne ramy prawne, w jakich powinien mieścić się system zgłaszania nieprawidłowości zaobserwowanych przez sygnalistów, wymagania, jakie ten system powinien spełniać oraz zasady dotyczące ochrony sygnalistów. W odniesieniu do pracodawców z sektora prywatnego dyrektywa dotyczy, co do zasady, podmiotów zatrudniających co najmniej 50 pracowników.
Dyrektywa zobowiązuje Polskę oraz inne państwa członkowskie do uchwalenia przepisów, które będą wprowadzały nakreślone nią zasady do przepisów prawa krajowego. Polska ustawa o sygnalistach powinna obowiązywać już od 17 grudnia 2021 r., jednak do tej pory nie została uchwalona ani nie opublikowano jej projektu. Oznacza to, że nadal nie wiadomo, jakie szczegółowe zobowiązania będą ciążyły na polskich pracodawcach. Polski ustawodawca może zatem pozostawić pracodawcom mało czasu na przygotowanie się do wejścia w życie ustawy i przyjęcie regulacji wewnętrznych dotyczących sygnalistów.
Dyrektywa przewiduje wyjątek w odniesieniu do pracodawców zatrudniających od 50 do 249 pracowników – dla tych podmiotów termin na wdrożenie obowiązków wynikających z dyrektywy odłożono do 17 grudnia 2023 r. Natomiast pozostali pracodawcy objęci zakresem stosowania dyrektywy powinni być gotowi do wdrożenia sytemu informowania o nieprawidłowościach już od 17 grudnia 2021 r.
Dyrektywa zakłada między innymi, że każdy pracodawca zatrudniający 50 lub więcej osób będzie musiał wprowadzić procedurę określającą zasady zgłaszania nieprawidłowości oraz rozpatrywania wniesionych zgłoszeń wewnątrz firmy. Niezależnie od tego sygnalista będzie mógł zgłosić nieprawidłowości tzw. kanałem zewnętrznym, czyli bezpośrednio do organów państwowych. Ponadto, dyrektywa przewiduje także publiczne ujawnienie informacji przez sygnalistę, np. w prasie.
Dodatkowo, polski ustawodawca jest zobowiązany do wprowadzenia rozwiązań, które zapewnią sygnaliście ochronę przed odwetem. Szczególnie ważne jest też to, że w postępowaniach sądowych, w których sygnalista będzie dochodził naprawienia szkody poniesionej w ramach działań odwetowych, ciężar wykazania, że do odwetu nie doszło, będzie po stronie pracodawcy. Analogiczne rozwiązanie funkcjonuje obecnie w postępowaniach sądowych dotyczących dyskryminacji.
Terminarz określony w dyrektywie o sygnalistach:
- 16 grudnia 2021 r. – upływ terminu na uchwalenie polskiej ustawy o sygnalistach,
- 17 grudnia 2021 r. – uruchomienie wewnętrznych procedur zgłaszania nieprawidłowości przez pracodawców z sektora prywatnego zatrudniających co najmniej 250 pracowników,
- 17 grudnia 2023 r. – uruchomienie wewnętrznych procedur zgłaszania nieprawidłowości przez pracodawców z sektora prywatnego zatrudniających od 50 do 249 pracowników.
Zapraszamy do kontaktu z nami, jeśli mają Państwo pytania dotyczące przepisów o sygnalistach lub potrzebują szerszego wsparcia w tym zakresie.
Możesz zaprenumerować ten blog. Wpisz adres e-mail, a powiadomienie o nowym wpisie dostaniesz na swoją skrzynkę.
Blog zespołu prawa pracy polskiego biura Eversheds Sutherland. Piszemy o prawnych aspektach związanych z zatrudnieniem, istotnych z punktu widzenia przedsiębiorców. Omawiamy obowiązujące przepisy prawa pracy, orzecznictwo oraz interpretacje wydane przez Państwową Inspekcję Pracy i Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej.
Śledzimy planowane zmiany przepisów
i odnosimy się do aktualnych problemów
na gruncie prawa pracy.
